زیست‌شناسی سلولی و مولکولی از رشته های جذابی است که در گروه علوم تجربی قرار دارد و برای ورود به این رشته باید آزمون سراسری گروه علوم تجربی را با موفقیت پشت سر بگذارند. این رشته شامل 5 گرایش میکروبیولوژی، علوم سلولی و مولکولی، ژنتیک، بیوشیمی و بیوفیزیک است. بیوشیمی یا بیوفیزیک در مقطع لیسانس در هیچ کدام از دانشگاه ها تدریس نمی شود و همچنین تفاوت زیادی بین گرایش‌های مختلف این رشته در مقطع کارشناسی مشاهده نمی شود.
درس‌های این رشته در طول تحصیل
دروس‌مشترک در گرایش‌های مختلف زیست‌شناسی سلولی و مولکولی
- ریاضی
- فیزیک، شیمی
- شیمی آلی
- بیوشیمی
- آمار زیستی
- زیست‌شناسی سلولی
- زیست‌شناسی مولکولی
- ژنتیک
- میکروبیولوژی
- اکولوژی
- ویروس‌شناسی
- تکامل
- زیست‌شناسی گیاهی
- زیست‌شناسی جانوری
- فیزیولوژی جانوری
- فیزیولوژی گیاهی
- بیوفیزیک
- بیوشیمی
- زیست‌شناسی پرتوی
- ایمونولوژی
گرایش ژنتیک
این گرایش درباره انتقال صفات وراثتی از والدین به فرزندان می پردازد که این والدین می‌توانند انسان، درخت یا باکتری باشند. ژنتیک می گوید چه مکانیزم‌های مولکولی، عامل انتقال صفات از نسلی به نسل دیگر هستند و بررسی میکند چرا گاهی اوقات در بین والدین و فرزندان در برخی صفات تفاوت‌های معنی داری وجود دارد.
مباحثی همچون ژنتیک سرطان، روشهای تشخیص بیماریهای ژنتیکی قبل و بعد از تولد، شناخت ناقلین بیماری‌ها، اصول مشاوره ژنتیکی، نقش ژنتیک در بروز رفتارهای فردی و اجتماعی، شناخت جمعیت‌های مختلف ژنتیکی و نژادهای انسانی، ژن درمانی، پزشکی قانونی، تکنیک‌های رایج در ژنتیک، روشهای اصلاح نژاد و ژنتیک مولکولی در این گرایش بررسی می شود.
دروس تخصصی گرایش ژنتیک
- ژنتیک انسانی
- سیتو ژنتیک
- اصول مشاوره ژنتیکی
- ژنتیک سرطان
- ژنتیک رفتاری
- مبانی ژنتیک میکروارگانیسم
- ژنتیک پیشرفته یا تازه‌های ژنتیک
- ژنتیک کمی یا ژنتیک جمعیت‌ها
- سمینار
- پروژه
گرایش علوم سلولی و مولکولی
RNA و DNA و پروتئین‌ها مهمترین مولکول‌هایی هستند که در حیات سلول مؤثرند. DNA مرکز ذخیره اطلاعات و صدور فرمان‌های سلول، RNA وظیفه انتقال این فرمان‌ها و پروتئین مسؤولیت اجرای این فرمان‌ها را بر عهده دارند که در زیست‌شناسی سلولی و مولکولی چگونگی این فعالیت‌ها بررسی می‌شود. در بسیاری از کشورهای پیشرفته بیش از 80 تا 90 درصد سمت و سوی علوم سلولی و مولکولی دارد زیرا این رشته نیروی انسانی لازم را برای تحقیق در رشته‌های پزشکی، بیوشیمی، ژنتیک، بیوتکنولوژی، مهندسی ژنتیک، اصلاح نباتات، شیلات و دام تربیت میکند.
دروس تخصصی گرایش علوم سلولی و مولکولی
- شیمی آلی
- بیوشیمی
- زیست‌شناسی سلولی
- ژنتیک
- میکروبیولوژی
- اکولوژی
- زیست‌شناسی گیاهی
- زیست‌شناسی جانوری
- فیزیولوژی گیاهی
- ایمونولوژی
- زبان تخصصی
گرایش میکروبیولوژی
میکروبیولوژی به بررسی و مطالعه میگروارگانیسم‌ها که شامل باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌های میکروسکوپی و پرتوزوئرها هستند که با چشم غیر مسلح دیده نمی‌شوند، می‌پردازد. در این گرایش ارتباط میکروارگانیسم‌ها با خودشان و با موجوداتی مثل انسان، حیوانات و گیاهان بررسی می‌شود. علم میکروبیولوژی گرایش‌های مختلفی دارد که عبارتند از: میکروبیولوژی پزشکی، میکروبیولوژی غذایی و میکروبیولوژی صنعتی. فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند به بررسی کاربرد سلاح‌های میکروبی و راه‌های پیشگیری از این سلاح‌ها بپردازد و از سوی دیگر می‌تواند در کارخانه‌های عطرسازی مشغول باشد. میکروبیولوژی بپردازند.
دروس تخصصی گرایش میکروبیولوژی
- شیمی آلی
- بیوشیمی
- آمار زیستی
- زیست‌شناسی سلولی
- زیست‌شناسی مولکولی
- ژنتیک
- میکروبیولوژی
- اکولوژی
- ویروس‌شناسی
- تکامل
- زیست‌شناسی گیاهی
- زیست‌شناسی جانوری
- فیزیولوژی جانوری
- فیزیولوژی گیاهی
- بیوفیزیک
- بیوشیمی
- زیست‌شناسی پرتوی
- ایمونولوژی
- باکتری‌شناسی
- میکروبیولوژی محیطی
- قارچ‌شناسی
- پروتوزئولوژی
توانایی‌های لازم
شما در هر کدام از گرایش‌های مختلف زیست‌شناسی سلولی و مولکولی هم تحصیل کنید باید به آن علم علاقه‌مند بود و صبر و پشتکار داشت تا بتوانند در این زمینه موفق باشند. دانشجویان باید حافظه خوبی هم داشته باشند و در دروس شیمی، ریاضی و فیزیک قوی باشد و به کارهای آزمایشگاهی نیز علاقه‌مند باشد. برای مثال یکی از کارهایی که به طور معمول در آزمایشگاه علوم سلولی و مولکولی انجام می‌گیرد، استخراج RNA از یک بافت است که حداقل زمان لازم برای این کار 5 ساعت می‌باشد.
بازار کار ارشد زیست شناسی سلولی و مولکولی: گرایش ژنتیک
افرادی که علاقمند به تحقیق و شناخت ژنوم موجودات مختلف، روشهای انتقال ژنها به نسل بعد، فراوانی و شیوع جهش های بیماریزا در جمعیت انسانی بوده و خواهان توسعه روشهای مهندسی ژنتیک در زمینه تولید و بهینه سازی محصولات مختلف زیستی می باشند.
فارغ التحصیلان این رشته بعنوان مربی در موسسات آموزش عالی و یا بعنوان کارشناس ارشد در وزارتخانه ها و موسسات پژوهشی تولیدی و خدماتی از جمله کشاورزی، نفت، سرم سازی و مراکز تحقیقاتی بهداشتی، پزشکی، دارویی، صنایع غذایی فعالیت نمایند.
اغلب فارغ التحصیلان رشته ژنتیک به دنبال اشتغال در آزمایشگاههای ژنتیک می باشند که شاید با محدودیت مواجه باشد ولی در سایر زمینه ها بخصوص مراکز آموزشی و شرکت های دانش بنیان نیاز بالایی به این گرایش وجود دارد.
فارغ التحصیلان رشته ژنتیک در بخش پزشکی می توانند در آزمایشگاههای ژنتیک دولتی یا خصوصی و در بخش مهندسی ژنتیک در شرکت های دانش بنیان، شرکت های داروسازی و سایر مراکزی که در زمینه تولید پروتئین های نوترکیب و سایر فرآورده های زیستی فعالیت می کنند مشغول به کار شوند.
شاید در شرایط کنونی بازار کار این رشته چندان گسترده نیست ولی با توجه به پیشرفت های زیاد علم ژنتیک شاید در بسیاری از زمینه های علمی، آموزشی و پژوهشی نیاز به متخصصان ژنتیک گریزناپذیر باشد.
بازار کار ارشد زیست شناسی سلولی و مولکولی: گرایش میکروبیولوژی
افرادی که علاقمند به تحقیق و شناسایی ویژگیها، عملکرد و بیماریزایی میکروارگانیسم ها مختلف و کاربرد قابلیت های خاص زیستی میکروارگانیسم ها در زمینه پزشکی، غذایی و صنعتی می باشند می توانند در این گرایش تحصیل کنند.
فارغ التحصیلان این رشته بعنوان مربی در موسسات آموزش عالی و یا بعنوان کارشناس ارشد در وزارتخانه ها و موسسات پژوهشی تولیدی و خدماتی از جمله کشاورزی، نفت، سرم سازی و مراکز تحقیقاتی بهداشتی، پزشکی، دارویی، صنایع غذایی فعالیت نمایند.
علیرغم سایر گرایش ها بازار کار میکروبیولوژی بسیار گسترده می باشد و فردی که دارای مهارت کافی در زمینه فعالیت های آزمایشگاهی موردنیاز باشد می تواند به راحتی در مراکز مختلف مشغول به کار شود.
بازار کار رشته میکروبیولوژی را در سه بخش پزشکی، غذایی و صنعتی می توان در نظر گرفت که در بخش پزشکی در آزمایشگاههای پژوهشی و تشخیص طبی، در بخش صنایع غذایی در کارخانجات صنایع غذایی در زمینه کنترل کیفی مواد غذایی و خوراکی و در بخش صنعت در مراکز تصفیه آب و فاضلاب و پالایشگاه نفت و مراکز کشاورزی مشغول شوند میکروبیولوژی یکی از گرایش های پایه می باشد که با توسعه مراکز علمی و صنعتی نیاز به فارغ التحصیلان این گرایش نیز افزایش خواهد یافت.
بازار کار ارشد زیست شناسی سلولی و مولکولی: گرایش بیوشیمی
افرادی که علاقمند به شناخت و تحقیق در مورد ساز و کارهای شیمیایی سلول، بررسی فعالیت آنزیم های زیستی تحت شرایط محیطی مختلف یا افرادی با بیماریهای خاص، استفاده از ترکیبات شیمیایی مختلف در ساخت یا بهبود عملکرد فرآورده های زیستی یا دارویی و بررسی تاثیر مواد شیمیایی در جهش زایی یا تغییر فعالیت سلولها می باشند.
فارغ التحصیلان این رشته بعنوان مربی در موسسات آموزش عالی و یا بعنوان کارشناس ارشد در وزارتخانه ها و موسسات پژوهشی تولیدی و خدماتی از جمله کشاورزی، نفت، سرم سازی و مراکز تحقیقاتی بهداشتی، پزشکی، دارویی، صنایع غذایی فعالیت نمایند.
بازار کار این گرایش در شرایط کنونی چندان گسترده نیست ولی با کسب مهارتهای لازم می توانند در مراکز تشخیص طبی، شرکت های داروسازی و سایر صنایع مرتبط مشغول به فعالیت شوند.
فارغ التحصیلان بیوشیمی توانمندی بالایی برای فعالیت در شرکت های داروسازی و صنایع غذایی دارند همچنین در مراکز آموزشی و پژوهشی علوم زیستی و پزشکی می توانند فعالیت کنند.
بازار کار ارشد زیست شناسی سلولی و مولکولی: گرایش بیوفیزیک
فردی که علاقمند به شناخت و سنجش کمی فرایندهای زیستی و مطالعه فیزیکی ساز و کارهای حیاتی سلول زنده و کاربرد نرم افزارهای مرتبط برای محاسبات کمی و فضایی فرایندهای زیستی باشند.
بازار کلی آن شامل موارد زیر است:
- عهده دار شدن مسئولیت هدایت آزمایشگاه ها و کمک به امر آموزش بیوفیزیک در دانشگاهای سراسر کشور
- همکاری در امور پزوهشی دانشگاهها، موسسات و مراکز پژوهشی کشور
- آمادگی برای تحصیل در دوره دکتری در جهت تامین کادر هیات علمی موردنیاز دانشگاهها، موسسات و مراکز پژوهشی کشور
- بازار کار این گرایش محدود می باشد ولی فارغ التحصیلان با کسب مهارتهای لازم بخصوص آشنایی با نرم افزارهای بیوانفورماتیکی می توانند در مراکز آموزشی و پژوهشی مشغول به فعالیت شوند.
در کل فارغ التحصیلان بیوفیزیک می توانند در شرکت های داروسازی و شرکت های دانش بنیان، همچنین در مراکز آموزشی و پژوهشی علوم زیستی و پزشکی فعالیت کنند.
بازار کار ارشد زیست شناسی سلولی و مولکولی: گرایش زیست فناوری میکروبی
افرادی که علاقمند به تحقیق و تولید فرآورده های زیستی از میکروارگانیسم های مختلف با استفاده از روشهای زیست فناوری می باشند.
بازار کار آن شامل:
خدمت در واحدهای آموزشی و کمک به تربیت کارشناسان متخصص زیست فناوری موردنیاز واحدهای صنعتی و پژوهشی کشور
خدمت در واحدهای پژوهشی و واحدهای تحقیق و توسعه برای گسترش مرزهای دانش
بازار کار زیست فناوری گسترده می باشد و فارغ التحصیلان این گرایش می توانند در اغلب شرکتهای دارویی، آرایشی بهداشتی، صنایع غذایی و کشاورزی و نفت مشغول به فعالیت شوند علاوه برآن بدلیل نوپا بودن زیست فناوری در حوزه آموزش نیز نیاز بالایی به متخصصین این رشته وجود دارد.
رشته زیست فناوری کاملا کاربردی می باشد و در صنایع مختلف گسترش یافته است بنابراین فارغ التحصیلان رشته زیست فناوری می توانند در حوزه های مرتبط با زیست فناوری در صنعت داروسازی، کشاورزی، نفت و غذا مشغول به فعالیت شوند.
بازار کار ارشد زیست شناسی سلولی و مولکولی: گرایش زیست فناوری دریا
افرادی که علاقمند به شناسایی ویژگیهای منحصر بفرد موجودات آبزی و استفاده از ان در تولید فرآورده های زیستی، دارویی و صنعتی از طریق تکنیک های زیست فناوری باشند.
بازار کار تعریف شده برای آن شامل:
بصورت مربی در مراکز آموزشی و پژوهشگر موسسات تحقیقاتی
راه اندازی پروژه های تحقیقاتی و مراکز تولید محصولات زیست فناوری
همانند سایر گرایش های زیست فناوری بازار کار گسترده ای در صنایع مختلف دارد و در اغلب شرکت های زیست فناوری می توانند جذب کار شوند.
با توجه به توسعه زیست فناوری و ناشناخته بودن بسیاری از قابلیت های موجودات آبزی متخصصین این گرایش با تحقیق و تولید فرآورده های زیستی جدید در شرکت های دانش بنیان و صنایع دارویی، آرایشی بهداشتی، غذایی و نفت می توانند مشغول به فعالیت شود.
بازار کار ارشد زیست شناسی سلولی و مولکولی: گرایش زیست فناوری صنعت و محیط زیست
افرادی که علاقمند به تحقیق و شناسایی ویژگیهای خاص موجودات زنده برای حفاظت از محیط زیست (مثل استفاده از قابلیت بعضی میکروبها در تصفیه پساب های صنعتی) و تولید فرآورده های زیستی با کاربرد صنعتی با استفاده از روشهای زیست فناوری می باشند.
در واقع هدف آن: تربیت نیروی انسانی متخصص موردنیاز صنایع مختلف و محیط زیست در توسعه و طراحی واحدهای صنعتی و مباحث مهندسی درگیر در آن و ساخت تجهیزات مورداستفاده در زیست فناوری
بازار کار زیست فناوری صنعت در حال گسترش می باشد و فارغ التحصیلان این گرایش می توانند در اغلب شرکتهای دارویی، آرایشی بهداشتی، صنایع غذایی و کشاورزی و نفت مشغول به فعالیت شوند علاوه برآن بدلیل نوپا بودن زیست فناوری در حوزه آموزش نیز نیاز بالایی به متخصصین این رشته وجود دارد.
با توجه به گسترش علم زیست فناوری و تاسیس شرکت های زیست فناوری برای تولید فرآورده های زیستی و دارویی نیاز به متخصصین زیست فناوری در حال افزایش می باشد.
منابع سایت‌های: مشاوره، ۳گام دات کام
بسیار عالی و مفید
خیلی ممنون